Usmiech mongolskiego Buddy

Mongolia, po ponad sześćdziesięcio letniej władzy komunistycznej, podczas której mnichów buddyjskich tępiono w mniej lub bardziej krwawy sposób, nie należy do krajów, gdzie buddyzm jest wyraźnie obecny w życiu codziennym. Na terenie kraju znajdziemy jednak kilka pomnikow z przeszłości, w których zaczyna powoli odżywać życie klasztorne. Mnie najbardziej oczarował klasztor Amarbayasgalant Kahiid, położony u zwężenia szerokiej i żyznej doliny pełnej zwierząt i unoszących się nad nimi ptaków.

Do klasztoru trafiliśmy późnym rankiem, trochę po dziewiątej. W bocznej bramie minęliśmy dwie, czy trzy krowy zastanawiające się, czy warto skorzystać z klasztornej trawy. Po chwili byliśmy przed głównym wejściem do świątyni. Główny budynek prezentował się okazale - dwa piętra oddzielone typowo 'chińskim' zadaszeniem, barwnie malowane podcienie, na dziedzińcu drzewa i rzeźby. Zaczęliśmy od tradycyjnego obejścia świątyni - od lewej strony. Spod naszych nóg uciekały do dziur w bruku świstaki, nad głową obradowały ptaki podobne do gwarków. Obejrzeliśmy mniejsze budynki z tyłu świątyni i dokończyliśmy pętlę kręcąc po drodze modlitewnymi młynkami.

Potem weszliśmy do środka. Przyzwyczajony do europejskich katedr i kościołów spodziewałem się atmosfery dostojeństwa, tego poczucia wielkości, które sprawia, że nawet rozgadani angielscy kawalerowie wchodząc do środka Notre-Dame milkną i szeptem wyrażają swój podziw dla gotyckich sklepień. Oczekiwałem idealnego porządku, niezaburzonej harmonii, przestrzeni i tablic uzasadniających świetność tego miejsca.

We wewnątrz był... bałagan. Stosunkowo najmniejszy w głównej, środkowej części pomieszczenia, zwieńczonej posągiem Buddy. Obok walały się kolorowe szmaty i jakieś torby. W lewej części pomieszczenia sporo miejsca zajmowały stoły z ofiarami, upominkami - tu trudno mówić o bałaganie, to raczej pierdolnik po niezłej popijawie studenckiej. A poczułem suchość w gardle i lekki szum w głowie. Po prawej stronie spotkaliśmy mnichów. Dwóch w skupieniu sypało mandalę, pozostali czekając na swoją kolej gadali, jedli śniadanie lub bawili się z rudym cocker-spanielem (pewnie jedyny taki pies w Mongolii). Mnisi ubrani byli w wiśniowe i czerwone stroje. Najczęściej tradycyjne, choć kilku młodszych miało t-shirty klubów piłkarskich. Oczywiście kibicuje się takim, które mają odpowiednie barwy. Mnisi buddyjscy zdecydowanie najbardziej lubią 'Czerwone Diabły' z Manchesteru, Liverpool pewnie też dałby radę, szczególnie, że jakoś mnisi zwykle nie chodzą sami. Można podpowiedzieć też Wiśle, że może tu powalczyć o fanów ;-)

Wracając jednak do tematu. Może jeszcze ze trzy słowa o klasztorze w Karakorum, tym najbardziej znanym i turystycznym. Zbudowany z gruzów starej stolicy Mongołów w XV wieku. Po stalinowskich czystkach 2/3 terenu zamieniło się w trawnik, do dziś pozostały trzy budynki. Pamiątką dawnej świetności pozostaje wielki mur zdobiony setkami stup.

W krajobrazie mongolskich wsi i miasteczek budynki sakralne to rzadkość, ale Mongołowie to zdecydowanie ludzie wierzący. Nie wiem w co dokładnie, ale coś jednak sprawia, że wiele tu przydrożnych stosow kamieni przystrojonych niebieskimi wstążkami, że po gerze należ chodzić od lewej do prawej, że nikt nie odważy się pić lewą ręką, a przed wychyleniem kubeczka wódki mongoł najpierw zmoczy w niej palec, strząśnie po kropli w niebo i w ziemię, dotnknie czoła i dopiero potem wzniesie toast.